“Anestezi” ilâçları hastanın acı duymaması için ameliyatlarda kullanılan ilâçlardır. “Genel anestezi” hastanın bilincini tam anlamıyla kaybetmesine yol açar. Büyük ameliyatlarda genel anesteziye baş vurulur; apandisit, bademcik ameliyatları gibi. Anestezi ilâçlarının içinde bulunan başlıca maddeler güldürücü gaz (azot monoksit gazı), kloroform, eter ve sodyum pentotaldır. “Lokal anestezi”de ise vücudun y-alnız belirli bir kesimindeki sinirler uyuşturulur.
“Analjezi” ilâçları ise ağrı dindirmeye yararsa da, hastanın bilincini yitirmesine yol açmaz. Bunların içinde aspif+n ve bromürler gibi basit ilâçlar da, morfin, eroin gibi güçlü ilâçlar da vardır.
“Antibiyotikler” vücuttaki mikropların çabucak ölmesine yardım eden, aynı zamanda mikropların üremesini önleyen ilâçlardır. Bakterilerden ve küflerden elde edilirler. Küfler çok küçük bitkisel organizmalardır; mikro-organizmalar adıyla da anttırlar. Bugün en çok hayat kurtaran ilâç antibiyotiklerdir. Zatürree, tifo, frengi, kızıl ve daha başka birçok ağır hastalık bu ilâçlarla iyileştirilebiliyor. En çok kullanılan antibiyotiklerin başında penisilin, streptomisin, kloromisetin, terramisin gelir.
“Antihistaminler” astım, saman nezlesi ve daha başka alerjilere karşı kullanılan ilâçlardır. Bu gibi hastalıklarda vücutta aşırı derecede meydana gelen “hista-min” denen maddeleri gidermeye yararlar. Histamin çokluğu burun akması, hapşırma, şişme gibi belirtilerle
ortaya çıkar. •”‘• ■
“Hormonlar” vücutta hastalığa yol açan bir hormon eksikliği olduğu vakit kullanılan ilâçlardır. En çok kullanılan hormon ilâçlarının başında insülin gelir. Bu ilâç vücutlarında insülin eksikliği bulunan şeker hastalarına verilir, insülin hormonu koyun, sığır ve domuzların pankreasından elde edilir, öbür hormon ilâçlarının başında ise adrenalin, kortizon, ACTH gelir.
“Narkotikler” ya da uyuşturucu ilâçlar ağrıyı dindirmek için kullanılan ve bütün sinir sistemini uyuşturan ilâçlardır. Bu ilâçları kullanan hasta ya uyur, ya da, komaya girer. En çok kullanılan narkotikler afyon ve afyondan yapılan ilâçlar, kodein, eroin ve morfindir.
“Yatıştırıcı” ilâçlar iki çeşittir. “Sedatifler” hastayı yatıştırmaya ve genellikle uyutmaya yarar. En çok kullanılan sedatifler barbitüratfarla bromürlerdir. Narkotiklerle anestezi ilâçlarının da yatıştırıcı etkileri vardır, öbür yatıştırıcılar ise sinirleri yatıştırmaya, kaygıyı gidermeye yarar. Bunlar sedatiflerin tersine, sinir sistemini uyuşturmaz; zihinsel ve bedensel faaliyeti yavaşlatmaz.
“Aşılar” vücudun hastalıklara karşı direncini geliştiren ilâçlardır, ölü ya da zayıflatılmış mikroplardan yapılır, iğne, deride çizik ya da ağız yoluyla verilirler. ilk aşı çiçek virüsünden yapılmıştır. 1796’da Edvvard Jenner bu aşıyı çiçek hastalığını önlemek amacıyla kullandı. Bugün- birçok tehlikeli hastalığın aşısı yapılmıştır; çocuk felci, difteri, boğmaca, tetanos aşıları gibi.
